⇒ Rodzinna piecza zastępcza 

  • Formy rodzinnej pieczy zastępczej

    Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

  • rodzina zastępcza :
    a) spokrewniona,
    b) niezawodowa,
    c) zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna,
  • rodzinny dom dziecka.

Rodzinę zastępczą lub rodzinny dom dziecka tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, u których umieszczono dziecko w celu sprawowania nad nim pieczy.

Rodzinę zastępczą spokrewnioną tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi (dziadkowie, pradziadkowie)  lub rodzeństwem dziecka.

Rodzinę zastępczą zawodową lub rodzinę zastępczą niezawodową tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim,  niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.

W rodzinie zastępczej niezawodowej lub zawodowej w tym samym czasie może przebywać łącznie nie więcej niż 3 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletniość przebywając w pieczy zastępczej. W razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej rodzeństwa jest dopuszczalne umieszczenie większej liczby dzieci.

W rodzinnym domu dziecka może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej (lub w razie konieczności  liczniejsze rodzeństwo).

Rodzina pomocowa:

W rodzinie pomocowej może być umieszczone dziecko w przypadku czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka, w szczególności w związku z wypoczynkiem, udziałem w szkoleniu lub pobytem w szpitalu oraz w wyniku nieprzewidzianych trudności lub zdarzeń losowych
w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka.

Rodziną pomocową może być:

  • rodzina zastępcza niezawodowa, zawodowa lub prowadzący rodzinny dom dziecka,
  • małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim przeszkoleni do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub rodziny przysposabiającej.

Podstawą umieszczenia dziecka w rodzinie pomocowej jest umowa między starostą a rodziną pomocową.

⇒ Zadania i funkcje rodziny zastępczej:

  • Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone osobom, które m.in.:

    • nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
    • są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych;
    • nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
    • nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
    • wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
    • zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspakajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
    • rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
    • właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
    • wypoczynku i organizacji czasu wolnego
    • w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
  • Zadania rodziny zastępczej i rodzinnego domu dziecka:
    • Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę
      i wychowanie, w szczególności:

      • traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
      • zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;
      • zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;
      • zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań;
      • zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;
      • zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
      • umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.
    • Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka współpracują z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej.
  • Piecza zastępcza zapewnia:
    • pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka – opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym;
    • przygotowanie dziecka do:
      a) godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,
      b) pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki,
      c) nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych;
    • zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.

⇒ Świadczenia pieniężne

  • Formy wsparcia przysługujące rodzinom zastępczym:
    • Na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania, zarówno w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej, jak i w przypadku dziecka umieszczonego w pozostałych formach rodzinnej pieczy zastępczej.
    • Na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności przysługuje dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania w rodzinie zastępczej.
    • Świadczenie wychowawcze w formie dodatku wychowawczego w wysokości 500 zł miesięcznie. Dodatek wychowawczy przysługuje na każde dziecko umieszczone
      w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego do ukończenia przez nie 18 roku życia, bez względu na kryterium dochodowe.
  • Fakultatywnie można przyznać rodzinom zastępczym:
    • dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka,
    • świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka,
    • środki finansowe na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego,
    • środki finansowe na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem lokalu mieszkalnego rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinny dom dziecka,
    • świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki – jednorazowo lub okresowo.

Zawodowym rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka przysługuje także wynagrodzenie.

⇒ Zostań rodziną zastępczą

  • CZYM JEST RODZICIELSTWO ZASTĘPCZE?

Rodzicielstwo zastępcze jest czasową formą pomocy dziecku, a bardzo często także jego rodzinie biologicznej, która znalazła się w kryzysowej sytuacji. Rodzice zastępczy muszą liczyć się z tym, że dziecko, które zostało umieszczone u nich w pieczy nie jest im przyznane raz na zawsze i że może ono wrócić do swojej prawdziwej rodziny, jeśli uda jej się pokonać życiowy kryzys.

Rodzicielstwo zastępcze nie jest adopcją.

Osoby, które adoptują dziecko (przysposabiają je), podejmują decyzję na całe życie. Adopcja daje im takie same prawa i obowiązki, jakie mają rodzice biologiczni. Rodziny adopcyjne nie podlegają kontrolom ze strony urzędów, jednakże nie otrzymują oni wsparcia finansowego na dziecko, jakie przysługuje rodzinom zastępczym.

Podstawowym celem umieszczenia dziecka poza rodziną jest udzielenie wsparcia dziecku. Piecza zastępcza z założenia jest nastawiona na przywrócenie dziecka rodzinie biologicznej. Tak więc rodzinna opieka zastępcza z założenia jest opieką tymczasową.

Utworzenie rodziny zastępczej nie niesie za sobą powstania więzi prawno – rodzinnej pomiędzy dzieckiem a opiekunami. Dziecko przyjęte do rodziny nie staje się dzieckiem tej rodziny, nie powstają także obowiązki oraz uprawnienia alimentacyjne, czy też te, które dotyczą dziedziczenia. Stan cywilny dziecka nie ulega zmianie, dziecko nie przyjmuje nazwiska opiekunów. Rodzina zastępcza nie przejmuje pełni praw rodzicielskich, a ograniczenie władzy rodzicielskiej nie pozbawia rodziców określonych praw i obowiązków dot. podejmowania odpowiedzialnych decyzji m. in. w sprawach: obywatelstwa dziecka, sposobu leczenia, światopoglądu, wyboru kierunku edukacji, sposobu wychowania, czy też rozwoju zainteresowań. Rodzice biologiczni zachowują prawo do styczności osobistej z dzieckiem, a także w dalszym ciągu spoczywa na nich obowiązek alimentacyjny. Zakres tych praw i obowiązków w uzasadnionych sytuacjach może określić lub ograniczyć sąd. Przy dobrych rokowaniach, sąd może władzę rodzicielską przywrócić, a w sytuacji rażącego zaniedbywania swych obowiązków lub trwałego braku zainteresowania sytuacją dziecka może pozbawić władzy rodzicielskiej.

  • KTO MOŻE ZOSTAĆ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ?

Wiele osób wśród nas chce pomagać dzieciom. Szukamy ludzi, którzy są otwarci, posiadają wielkie serce, ale także cechują się poczuciem odpowiedzialności. Przede wszystkim takich, którzy chcą dzielić z innymi radość domowego ciepła. A do tego odznaczają się cierpliwością i wytrwałością.

Zadaj sobie pytanie:

  • Czy lubisz przebywać z dziećmi?
  • Czy jesteś cierpliwy i wyrozumiały dla dziecięcych problemów?
  • Czy masz czas i energię, którą mógłbyś spożytkować na opiekę nad dziećmi?
  • Czy jesteś w stanie zaakceptować rodziców biologicznych dziecka i nawiązać z nimi współpracę, wiedząc, że ponoszą oni odpowiedzialność za sytuację, w jakiej oni i ich dziecko się znaleźli?
  • Czy jesteś gotów zająć się dzieckiem, być może zaniedbanym, chorym, niepełnosprawnym fizycznie lub umysłowo, niedostosowanym społecznie, z problemami emocjonalnymi?
  • Czy przeznaczysz w razie potrzeby swoje pieniądze na jego utrzymanie, bo kwota, którą otrzymasz zakłada pokrycie tych kosztów tylko częściowo?
  • Czy potrafisz współpracować z instytucjami i specjalistami zajmującymi się problematyką rodzicielstwa zastępczego?

Rodziną zastępczą może zostać małżeństwo z małym i dużym stażem, osoba żyjąca w związku nieformalnym lub mieszkająca bez partnera życiowego. Możecie być młodzi, mieć małe dziecko
i poczucie, że w waszej rodzinie jest jeszcze miejsce dla innego młodego człowieka.  A może wchodzicie w okres, gdy wasze własne dzieci powoli opuszczają dom rodzinny, a wy czujecie, że posiadacie w sobie siłę, aby nadal mierzyć się z rodzicielstwem. Doświadczenie nie jest jednak konieczne – coraz więcej przybywa osób, które podejmują wyzwanie zostania rodziną zastępczą, choć same dzieci nie posiadają.

  • RODZICIELSTWO ZASTĘPCZE TO MISJA, ALE TAKŻE ZAWÓD

Rodzicielstwo zastępcze nie jest zwykłą pracą. Nie jest zawodem , który może każdy wykonywać. To zdecydowanie coś więcej. Coś, co wykracza poza ramy formalnych profesji. To zawód z powołania.

Rodzice zastępczy różnią się między sobą, jednakże tym, co ich łączy jest chęć pomocy dzieciom oraz poczucie misji.

Istnieją zarzuty, iż głównym motywem utworzenia rodziny zastępczej są pieniądze. Ten zarzut jest krzywdzący – należy pamiętać, że opieka nad dziećmi, zwłaszcza w przypadku niemowlaków oraz dzieci niepełnosprawnych, jest zajęciem całodobowym. Być może są rodziny, dla których względy ekonomiczne to ważny element, jednakże skoro prawidłowo sprawują swoją funkcję, to należą im się pochwały, a nie krytyka. Przede wszystkim zależy nam, by rodziny miały komfort wychowywania dzieci, które często zmagają się z wieloma traumami. Nikogo nie powinno dziwić, że za wykonywaną pracę otrzymuje się wynagrodzenie. W przypadku tworzenia rodziny zastępczej także nie powinno dziwić to, iż pieniądze należą się rodzicom zastępczym, którzy zdecydowali się zmienić swoje dotychczasowe życie, a także zrezygnować z innej pracy, by w pełni poświęcić swój czas dzieciom.

JAK ZACZĄĆ?

Wobec powyższego zapraszamy wszystkie osoby zainteresowane rodzicielstwem zastępczym

do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie i Ochrony Zdrowia w Dzierżoniowie. Pracownicy
z otwartością i zaangażowaniem odpowiedzą na wszystkie Państwa pytania, rozwieją pojawiające się wątpliwości i przedstawią na czym tak naprawdę polega pełnienie tej ważnej roli jaką jest rodzina zastępcza.